Welke smaken proef je met je tong? Ons lichaam kan verschillende smaken van elkaar onderscheiden. Smaak is één van de vijf bekende zintuigen naast horen, zien, ruiken en voelen. Hier lees je alles over de vier, nee vijf (!) belangrijkste smaaksoorten, de voeding waar je ze in vindt en nog meer. Het verschilt per persoon welke smaaksoorten hen het meest bevallen. De een is een echte zoetekauw, maar er zijn ook liefhebbers van zure producten en zelfs bitter. Wist je dat koffie zelfs bittere kan smaken?
Onze persoonlijke smaakbeleving
In onze smaakbeleving kunnen wij meerdere smaken van elkaar onderscheiden. Zoet, zout, zuur en bitter. Deze smaken proef je op de tong. De tong is te onderscheiden in diverse gedeeltes en in ieder gedeelte kun je een van de smaken het beste proeven. De structuur van je tong is op al deze gedeeltes ook anders. Zoete producten proef je vooral met het puntje van je tong, zout proef je vooral aan de twee zijkanten van je tong. Dit geldt ook voor zuur, alleen die zitten een stukje naar achter, onder het gedeelte waar je zout proeft. Achterop de tong proef je bittere producten.
Hoe proef je zoet?
De zoete smaak wordt dus geproefd met het puntje van de tong. Er zijn genoeg stoffen die een zoete smaak oproepen, zoals bijvoorbeeld suikers. Suikers zijn in een heleboel verschillende producten te vinden. Deze zoete stof komt voor in fruit, suikerriet, suikerbiet en maïs. Suiker levert ons geen vitamines, mineralen en vezels maar wel energie (kcal). Omdat er veel producten zijn die suiker bevatten, is de kans op een suikerverslaving groot. Bij het eten van suiker komt het stofje dopamine vrij, dit zorgt voor een gelukkig gevoel wanneer je suikers binnenkrijgt. Dit effect duurt steeds korter en heeft gevolgen: je wordt snel moe, voelt je futloos en je valt snel tegen mensen uit.
Problemen bij een zoete smaak
Je kunt een zoete smaak in je mond krijgen door voedsel of frisdrank zoals bijvoorbeeld cola, dit duurt vaak tijdelijk en neemt een poosje na het eten af. Maar soms komt het voor dat deze smaak lang in de mond blijft hangen. Een aanhoudende zoete smaak in de mond kan wijzen op een aandoening zoals dat het lichaam problemen heeft met de regulatie van de bloedsuikerspiegel of dat er sprake is van diabetes type 2. Vaak gaat deze zoete smaak ook gepaard met andere symptomen zoals vermoeidheid, misselijkheid, keelpijn en transpiratie.
Waar op de tong proef je zout?
Een zoute smaak wordt dus aan de zijkanten van de tong geproefd. Zout is een smaakmaker en een stof die ons lichaam nodig heeft. Zout bevat natrium en chloride die van belang zijn voor de vochtbalans in ons lichaam. Natrium uit zout zorgt ook voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Daarnaast is het belangrijk voor het reguleren van de bloeddruk. Voor deze functies werkt natrium ook nauw samen met kalium. Dit mineraal komt ook, in mindere mate, voor in zout. Zowel een tekort als teveel aan zout is schadelijk voor de gezondheid. In Nederland hebben veel mensen een hoge bloeddruk als gevolg van een zoutoverschot.
Een overschot aan zout
Dit komt omdat we zo’n 2 gram boven de dagelijks aanbevolen hoeveelheid (ADH) zitten. In fabrieken wordt er al veel zout aan producten toegevoegd. Dit wordt gedaan om de houdbaarheid te verlengen of extra smaak toe te voegen. Tijdens het eten gebruiken we ook vaak zout. Hierdoor krijgen we al snel een teveel aan zout. In welke producten vind je veel zout? Het nummer één product met de grootste hoeveelheid aan zout is de kant-en-klaar maaltijd. Daarnaast zijn soep in blik (dit komt vooral door de bouillon), pizza en chips ook echte boosdoeners. Ook vis bevat veel zout.
Een zure bedoeling
De zure smaak wordt ook aan de zijkanten van de tong geproefd. Er zijn veel mensen die dol zijn op een de zure smaak van bijvoorbeeld augurken. Er zijn een aantal stoffen die van nature een zure smaak hebben. De meest bekende is citroenzuur. Deze zuur komt in heel veel citrussoorten voor maar ook in ander fruit. Vitamine C staat ook bekend om zijn zure smaak en komt in heel veel voedingsmiddelen voor. De mens kan deze zuur niet zelf aanmaken en is dus afhankelijk van de inname voor middel van voedsel. Appelzuur komt veel voor in appels, maar wordt ook nog wel eens gebruikt in wijn.
Bekende zuren
Een andere hele bekende zuur is melkzuur. Dit is de oorzaak van de zure smaak van karnemelk, yoghurt, kwark maar ook zuurkool en zuurdesembrood. Melkzuur wordt afgescheiden van een bacterie en zo komt het aan de smaak. Benzoëzuur komt voor in cranberry’s en andere bessen. De meest bekende zure producten zijn citroen, bessen, karnemelk, yoghurt, azijn, en rolmops. Maar ook zure snoepjes als zure matten en zuurtjes zijn bekend en geliefd om hun zure smaak. Bij het proeven van zuur komt er een enorme afgifte van speeksel vrij. Soms kan alleen het denken aan zuur al een afgifte op gang brengen.
De smaak van bitter
Een bittere smaak wordt aan het achterste gedeelte van de tong geproefd. Uit onderzoek is gebleken dat bitter een van de minst geliefde smaken is. Vooral bij kinderen is deze smaak niet populair. Volwassenen kunnen deze smaak in sommige gevallen wel waarderen, maar wel in combinatie met bijvoorbeeld een zoete smaak. Producten met een bittere smaak staan bekend om hun eetlust opwekkende functies, daarnaast werken ze vaak ontstekingsremmend en worden lichaamsweefsels gereduceerd. Voorbeelden van bitter voedsel zijn witlof, rabarber, bladgroenten en koriander. Ook grapefruit heeft een bittere smaak en ook koffie staat hierom bekend.
Wist je dat er nog een andere smaak is?
Er is zelfs nog een vijfde smaak: unami. Unami is een smaak die de speekselafscheiding van hartig zoute en zoete smaken versterkt. Voorbeelden zijn bouillon en parmezaan. Zoet, zout, zuur, bitter en unami: al deze smaken kun je op je tong proeven en er een een naam aan geven. Je weet vaak precies wanneer je iets zuurs in je mond hebt en wanneer het bitter is.
Meer lezen op voeding-expert.nl?
Volgende artikels kunnen je misschien interesseren:
- De grenzeloze voordelen van knoflook
- Is aspartaam écht slecht?
- Het behouden van een laag cholesterol-gehalte
- Oppassen met soja-olie