Vitaminen zijn heel belangrijk, dat weet iedereen. Maar weet je ook waarom dit zo belangrijk is? Dat weten al minder mensen. Als we vervolgens doorvragen naar de werking, verhouding en andere eigenschappen van vitaminen wordt het steeds stiller. Wij zetten in dit artikel alles op een rij wat je over vitaminen moet weten.
Wat zijn vitaminen?
Vitaminen zijn micro-nutriënten, stoffen die in hele kleine hoeveelheden in voedsel voorkomen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld eiwitten, koolhydraten en vetten, leveren vitaminen geen energie. Ze zijn wel stuk voor stuk essentieel voor het functioneren van de stofwisseling. Daarom is het zo belangrijk dat je van elke vitamine voldoende binnenkrijgt.
De naam “vitamine” werd voor het eerst gebruikt door Casimir Funk in 1910. Hij vormde het woord uit het Latijnse “vita”, wat leven betekent, en “amine”, een organische chemische stikstofverbinding. Vitaminen zijn inmiddels chemisch onderzocht. Uit dit onderzoek bleek dat er maar in een paar gevallen sprake was van daadwerkelijke stikstofverbindingen. In andere gevallen is een andere chemische samenstelling gevonden. Hiermee is ‘amine’ stikt genomen niet juist. Toch is de term zo ingeburgerd dat we deze nog steeds gebruiken. De bijbehorende letterindeling is in de loop der tijden ook vaak aangepast. Altijd een letter en soms een cijfer erachter. Aan de hand van het letterpatroon kun je de ontwikkelgeschiedenis van vitamine volgen. De ontbrekende letters zijn vaak eerder toegekend aan stoffen die achteraf geen vitamine bleken te zijn.
Zo zijn er in totaal dertien vitaminen bekend zoals vitamine A, de hele familie van het vitamine B-complex en vitamine C, D, E en K. Naast deze bouwstoffen heb je ook mineralen nodig voor een optimale stofwisseling. De meest bekende mineralen zijn magnesium, calcium, natrium en kalium. Tot slot heeft het lichaam voor optimale stofwisseling nog een ander element nodig, sporenelementen. Hierbij kun je denken aan ijzer, koper, mangaan, jodium, fluoride, zink en chroom.
De werking van vitaminen
Omdat niet alle vitaminen uit een stikstofverbinding bestaan, zoals vlak na de ontdekking ervan werd gedacht, zijn er verschillende soorten vitaminen. Zo zijn er vitaminen die oplosbaar zijn in vet en vitaminen die oplosbaar zijn in water.
Oplosbaar in water
Vitaminen B, C en foliumzuur zijn wateroplosbaar. Je kunt deze vitamines bijna allemaal vinden in groente en fruit. Uitzondering is vitamine B12. Deze zie je vooral in dierlijke producten zoals vlees, vis en zuivel. De in water oplosbare vitaminen worden in het lichaam omgezet in CO-ënzymen. Deze werken met de lichaamseigen enzymen samen om hun functies in de stofwisseling uit te voeren. Ook zijn er vitaminen die direct werken op een bepaalde plek in de stofwisseling. Sommige vitaminen komen binnen als zogenaamde pro-vitaminen en krijgen pas in het lichaam hun definitieve vorm.
Oplosbaar in vet
Vitaminen die in vet oplossen en ook worden opgeslagen in het vetweefsel zijn vitamine A, D, E en K.
Vitamine D is de enige vitamine die ons lichaam zelf aanmaakt als er voldoende zonlicht is. Andere vitamines maakt ons lichaam niet aan, dus die moeten we ergens anders vandaan halen.
Inname via voeding
De andere vitaminen moeten het lichaam binnenkomen via de voeding. Bij gebrek aan een bepaalde vitamine kan een ziekte optreden, die uiteraard te verhelpen is door het toedienen van het ontbrekende vitamine. Een bekende ziekte die vroeger veel voorkwam als gevolg van een vitamine C gebrek was scheurbuik, waar zeelieden aan leden als ze niet voldoende sinaasappels mee genomen hadden op hun lange zeereizen.
De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH)
Als je wilt uitzoeken hoeveel vitaminen en mineralen je precies nodig hebt en waar deze inzitten, kun je terecht bij het Vitamine Informatiebureau. Op de site staan lijsten met de benodigde dagelijkse hoeveelheid aan vitaminen en mineralen, de zogenaamde Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH). De ADH is per vitamine en mineraal opgesteld voor verschillende groepen: mannen en vrouwen van verschillende leeftijdsgroepen, kinderen en vrouwen die borstvoeding geven. De ADH is standaard, dus gaat binnen deze groepen uit van gezonde personen. Er is een marge ingebouwd om te zorgen dat bijna ieder gezond persoon voldoende binnen zal krijgen. De lijsten voor alle ADH adviezen worden geregeld herzien, omdat de wetenschappelijke inzichten over de effecten van bepaalde stoffen nog al eens wijzigen.
Aardbeien, bron van vitaminen C en B11 (foliumzuur)
Vitamine-supplementen
Over de vraag of je nu wel of geen vitaminesupplementen nodig hebt zijn de meningen nogal verdeeld. Natuurlijk is het beter om gezond te eten en zo vitamines te krijgen. Toch lukt dat niet altijd. We zetten een aantal mogelijke oorzaken op een rijtje.
Invloed van eetgewoonten
Het beste is om vitamines binnen te krijgen via jouw voedsel. Helaas is ons voedsel tegenwoordig minder gezond en volledig is dan vroeger. Snelle kant-en-klaar maaltijden of fastfood bevatten uiteraard minder vitamines dan verse groentes en fruit. De manier waarop groenten en fruit worden geproduceerd verdient ook aandacht. Mineralen en vitamines worden namelijk in de grond gevormd. Groenten en fruit nemen dit op via hun wortels en water. Met de nieuwe manieren van produceren staan groenten en fruit niet of minder lang in echte grond. Dit zorgt ervoor dat er minder vitamines worden opgenomen. Zo kun je ook met gezond eten ongemerkt een vitaminegebrek oplopen. Door biologische verbouwd voedsel te kiezen loop je dit risico niet.
Daarnaast stellen deskundigen dat we steeds meer vitamines nodig hebben. Dit komt omdat het moderne, snelle leven steeds meer van ons vraagt. Deze deskundigen waarschuwen ervoor dat de vraag van ons lichaam naar vitamines zo is toegenomen dat zelfs bij optimaal gezonde eetgewoontes toch extra vitamines nodig zijn. Vitamine-supplementen worden ook steeds vaker aangeraden als hulp voor mensen die ziek zijn, sporters, ouderen, zwangere vrouwen en andere groepen.
Invloed van ziekten, levensgewoonte en levensfase
Soms worden ziekteverschijnselen veroorzaakt door een vitaminegebrek. Een vitamine-supplement is dan vaak een logische stap op weg naar herstel. Hetzelfde geldt als je een allergie hebt waardoor je voedsel waarin een bepaalde vitamine zit, niet kunt eten. Door preventief een supplement in te nemen voorkom je een (dreigend) tekort met alle medische gevolgen van dien.
Ook zijn er indicaties die bij een bepaalde levensstijl horen. Zo hebben mensen die stevig drinken vaak ook een vitamine B gebrek. Dit komt omdat alcohol deze vitamine afbreekt. Dat alcoholconsumptie vaak meer negatieve effecten heeft op een gezond voedingspatroon helpt niet. Zo kan niet alleen het overmatig alcoholgebruik zelf, maar ook het daaruit voortvloeiend tekort aan vitamine B leiden tot ernstige ziektes. Ook kenmerkt iedere levensfase zich door een eigen, andere behoefte aan supplementen. Door te kiezen voor een supplement dat zowel vitaminen, mineralen als sporenelementen bevatten kun je per levensfase aanvullen wat nodig is.
Aandachtspunten
Er zit wel een addertje onder het gras. Het merendeel van de vitaminen uit een potje worden kunstmatig gefabriceerd. De chemische structuur lijkt sprekend op de originele vitamine, maar kan zich wel anders gedragen in het lichaam. Dit heeft ook effect op de samenwerking met andere stoffen die nodig zijn voor een optimale stofwisseling. Zo lijkt het er zelfs op dat jouw lichaam geen natuurlijke vitamines meer opneemt als je te veel kunstmatige vitamines in het lichaam hebt. Zo werk je dus juist een tekort in de hand. Kies daarom, ondanks het prijsverschil, het liefst natuurlijke vitaminesupplementen als je supplementen wilt gebruiken.
Overdosis
Iedereen is druk bezig om voldoende vitaminen binnen te krijgen. Toch kun je van de in vet oplosbare vitaminen wel een overdosis binnen krijgen. Dit komt omdat Vitamine A, D, E en K zich namelijk opstapelen in het vetweefsel.
In het geval van vitamine A kan dit bijvoorbeeld leiden tot beschadiging van de lever. Een overdosis vitamine A kan door supplementen komen. Ook het vaak eten van schelvislever of ijsberenlever kan leiden tot een overdosis. In geval van een overdosis kan zich een leverbloeding voordoen. Het is niet zo dat je een overdosis vitamine in een maand oploopt. Er moet voor een overdosis echt sprake zijn van een extreme inname over een langere periode.
Waar kopen?
Topvitamins.nl biedt hoogwaardige Vitamine K supplementen. Snelle levering, scherpe prijzen en een goede klantenservice. Met Webshop Keurmerk en vele betalingsmogelijkheden.