Natrium is met recht een van de belangrijkste mineralen die ons lichaam nodig heeft. Door de deelname aan verschillende processen en de samenwerking met andere mineralen maakt natrium tot een waardevolle toevoeging. Niet alle mineralen zijn even belangrijk en van veel mineralen hebben we eigenlijk amper iets nodig. Maar voor natrium geldt ook een maximale inname, omdat een teveel aan dit mineraal nare gevolgen kan hebben. Voor alle informatie over natrium zoals de werking, de opname in het lichaam maar ook de gevolgen van een overschot en de voordelen voor sporters: dit lees je allemaal hier.
Wat is natrium precies?
Natrium is dus een bekend mineraal, en is eigenlijk nog bekender vanwege de bron maar ook de samenwerking met andere mineralen. De bekendste bron van natrium is zout. Wat doet natrium voor het lichaam? Het zorgt voor de juiste vochtbalans, maar ook voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Ook de regulatie van de bloeddruk wordt onder andere door natrium verzorgt. Mensen hebben van nature weinig natrium nodig, en een tekort komt dan ook vrij weinig voor. Een teveel is echter een vaker voorkomend probleem, door het zout dat we zelf op eten doen of wat fabrikanten al toevoegen aan producten.
Keukenzout is een bron van natrium
De meest bekende bron van natrium is dus zout. Eigenlijk heeft een mens hier dus maar weinig van nodig, maar zout staat ook bekend als een smaakmaker, en veel mensen strooien hier dus extra van op hun eten. Ook komt het vaak voor dat fabrikanten zout toevoegen aan bijvoorbeeld brood of kant-en-klaarmaaltijden. Er zijn ook veel andere voedingsmiddelen waar bij het bereiden al extra zout aan wordt toegevoegd. Op deze manier is er sneller kans op een overschot dan dat er een tekort is. Te veel zout kan onder andere leiden tot een te hoge bloeddruk.
De samenwerking met kalium en chloride
Natrium is een mineraal op zichzelf, maar het werkt nauw samen met andere mineralen om bepaalde processen in het lichaam op gang te houden. Zo zorgen natrium en kalium er samen met chloride voor dat de vochtvoorziening op peil wordt gehouden. De verdeling is als volgt: natrium zorgt voor een goede balans van vocht buiten de cellen, in het bloed en de weefsels en kalium zorgt voor de juiste vochtbalans binnen de cellen. Daarnaast zijn ze samen medeverantwoordelijk voor de transport van voedingsstoffen, het doorgeven van prikkels naar de zenuwen en een zuurevenwicht in het lichaam.
Het opnameproces van natrium in de dunne darm
Hoe werkt de opname van natrium in ons lichaam? Dit is namelijk niet bij ieder mineraal hetzelfde. Calcium en ijzer worden bijvoorbeeld op een andere plek in het lichaam opgenomen, namelijk in het begin van de dunne darm, ook wel de twaalfvingerige darm genoemd. Calcium en ijzer worden ook op een andere manier opgenomen. Natrium wordt over de volle lengte opgenomen door de darmcel in de dunne darm, samen met aminozuren en glucose. Enkele stoffen worden afgebroken en hierdoor komt energie vrij. Deze energie wordt vervolgens ingezet om de natrium met de aminozuren te transporteren naar de darmcel.
Wanneer je teveel zout binnenkrijgt
In Nederland komen er regelmatig gevallen voor van een overschot aan natrium. Want maar liefst meer dan 80% van de Nederlanders krijgt meer zout binnen dan de maximale aanbevolen hoeveelheid. De gemiddelde zoutinname van een volwassen persoon ligt op de 8,2 gram per dag, terwijl de maximale hoeveelheid 6 gram per dag is. Dit te veel aan zout kan nare gevolgen hebben. Ten eerste is een verhoogde bloeddruk een veelvoorkomend gevolg van te veel zout. Het lichaam houdt meer vocht vast, er ontstaat druk op de bloedvaten, het hart moet meer en sneller pompen met een hoge bloeddruk tot gevolg.
Risico’s en gevolgen bij een overschot
Het binnenkrijgen van te veel zout kan ook leiden tot hart- en vaatziekten. Maar ook de nieren leiden onder een zoutoverschot. De nieren draaien overuren bij een te grote hoeveelheid van zout. Het overige natrium moet namelijk via de urine het lichaam weer verlaten. Wanneer je nieren te hard moeten werken zal dit beschadiging op kunnen leveren. Botontkalking is ook een gevolg van teveel natrium. Teveel natrium verlaat via urine het lichaam, maar dit neemt ook de nodige calcium met zich mee. En calcium is van belang voor de opbouw en de versteviging van botten. Bij inname van voldoende calcium zal dit risico aanzienlijk verminderen.
De kenmerken van een zouttekort
Hoewel dit in Nederland zeer weinig voorkomt, bestaat er ook een kans dat je een tekort aan natrium in je lichaam hebt. Wanneer je goed op je voeding let zal er niet snel een tekort optreden. Maar als het lichaam veel vocht verliest, bijvoorbeeld bij zweten en ziekte, dan verliest het lichaam ook veel natrium. Dan kan er een tekort ontstaan. Dit geeft het lichaam aan doordat je een dorstig gevoel krijgt. Het is dan ook belangrijk om goed te blijven drinken. Uiterlijke symptomen van een zouttekort zijn een droge mond en een bleke huidskleur. De bloeddruk is vaak laag en er is een zwakke pols.
Waarom natrium zo belangrijk is voor sporters
Voor sporters is natrium van grote waarde, omdat water veel beter geabsorbeerd wordt. Natrium houdt vocht vast, maar werkt hiervoor ook samen met glucose. Het vochtniveau van sporters is ontzettend belangrijk, omdat er tijdens een training veel water verloren gaat, door bijvoorbeeld zweten. Wanneer een sporter naast water ook natrium inneemt, zal het lichaam het water vasthouden, waardoor onder andere het uithoudingsvermogen toeneemt. Minder water in het bloed betekent namelijk minder snel herstel en meer kans op blessures. Om die te voorkomen is regelmatige inname van natrium een must tijdens het sporten.
Natrium is voor iedereen belangrijk
Hoewel natrium voor sporters een enorme uitkomst is, is het voor niet-sporters minstens zo belangrijk. Wel moet je goed letten op de hoeveelheid zout, en is het soms niet verkeerd om wat minder zout te gebruiken. De gevolgen die een overschot aan zout met zich mee kan brengen kunnen voor langdurige problemen zorgen. Daarom is een gezond eetpatroon zeer aan te raden, waarbij je altijd gevarieerd eet en dus fit en vitaal blijft.
Meer lezen op voeding-expert.nl?
Volgende artikels kunnen je misschien interesseren:
- De grenzeloze voordelen van knoflook
- Is aspartaam écht slecht?
- Het behouden van een laag cholesterol-gehalte
- Oppassen met soja-olie