Waarom energie zo onmisbaar is voor ons lichaam

Ons lichaam heeft de hele dag door energie nodig. De energie uit voedingsstoffen wordt gebruikt voor het in stand houden van verschillende processen in het lichaam zoals de spijsvertering. Maar ook voor het verbranden en verwerken van de voedingsstoffen verbruikt je lichaam energie. Ook hangt de energiebehoefte af van de lichaamsbeweging die je krijgt, en dit verschilt per persoon. Hier lees je wat energie met je lichaam doet, uit welke bronnen je energie haalt, hoeveel energie je nodig hebt en hoe je dat precies berekent.

De definitie van energie (kcal)

Energie wordt ook wel aangeduid als kcal, dat staat voor kilocalorieën. De energie wordt namelijk aangeduid in calorieën. Een calorie geeft de hoeveelheid energie aan dat in een bepaalde voedingsstof zit. Ons lichaam verbruikt de hele dag door energie, en dat moet aangevuld worden. Dit gebeurt via voedsel. Bij het afbreken van deze voedingsstoffen, tijdens het spijsverteringsproces, komt energie vrij. Deze energie wordt meestal uitgedrukt in kilocalorieën (kcal), maar ook in kilojoule (kJ). Hierbij geldt dat 1kcal staat voor 4,2 kilojoules. De benaming kilojoules wordt eigenlijk vooral in wetenschappelijke kringen gebruikt. Op verpakkingen wordt meestal beide aangegeven.

Koolhydraten: een goede energiebron

Er zijn dus verschillende bronnen waaruit we energie krijgen. Er zijn drie belangrijke bronnen van energie, namelijk koolhydraten, eiwitten en vetten. Koolhydraten vind je terug in suikers, vezels en zetmeel. Per gram aan koolhydraten ontvangt je lichaam 4 kilocalorieën, wat vervolgens dus omgezet wordt in energie. Krijg je te weinig koolhydraten binnen? Dan haalt je lichaam de energie zelf uit je lichaam halen, namelijk bij de vetmassa vandaan. Het wordt aangeraden om 40 tot 70% van de energie uit koolhydraten te halen, omdat het lichaam dit het best kan gebruiken. Andere bronnen van energie zijn eiwitten en vetten.

Koolhydraten vind je onder andere veel in vezels

Energie uit eiwitten en vetten

Eiwitten levert ook energie, maar het lichaam gebruikt dit minder dan energie uit koolhydraten of vetten. Een gedeelte van de calorieën uit eiwitten worden direct na het eten omgezet in warmte. Een andere goede bron van energie is vet. Vet levert maar liefst per gram 9 kilocalorieën. Toch is het belangrijk om niet teveel vet binnen te krijgen, omdat het dan opgeslagen wordt als energieopslag, met als gevolg dat je overgewicht kunt krijgen. Het wordt dan ook aangeraden om bij een gezond eetpatroon 20 tot 40% van de energie uit vet te halen. Hoewel vet dus veruit de meeste energie levert, blijven koolhydraten de meest belangrijke energiebron.

Hoeveel energie heeft een mens per dag nodig?

Hoe werkt de energiebehoefte van het lichaam en hoe weet je hoeveel energie jouw lichaam nodig heeft? Dit is niet zomaar makkelijk te bepalen, want de energiebehoefte van je lichaam wordt door een drietal punten bepaald:

• Het rustmetabolisme
• De energie voor voedselverwerking
• De fysieke activiteit

De behoefte aan energie verandert de hele dag door, en daarom is het belangrijk om goed op te hoogte te zijn van de factoren waar de berekening van energiebehoefte op rust. Op deze manier houdt je de energiebalans intact.

Het rustmetabolisme

Het rustmetabolisme is een belangrijke factor in het berekenen van de energiebehoefte, omdat dit het grootste gedeelte van de behoefte bepaald. Het rustmetabolisme is de hoeveelheid aan energie er nodig is voor de onderhoud van je lichaam. Het lichaam gebruikt namelijk energie voor bijvoorbeeld de opbouw en afbraak van cellen, maar ook voor het functioneren van de organen. Het rustmetabolisme is ook weer afhankelijk van een aantal belangrijke dingen. Zo maakt het heel veel uit wat je geslacht is, je leeftijd, de grootte van het lichaam, de samenstelling van het lichaam (het vet en spierweefsel hebben verschillende energiebehoeftes, en dit verschilt per persoon).

De voedselverwerking

Het verbranden van voedsel kost energie, omdat de stofwisseling dan hoger is. Dit wordt ook wel thermogenese genoemd: de hoeveelheid energie dat het lichaam nodig heeft om voedsel te verwerken. Het verschilt ook weer per voedingsstof hoeveel energie het kost om dit te verwerken. Eiwitten zijn bijvoorbeeld moeilijker om af te breken, dit duurt ook langer dan bijvoorbeeld koolhydraten en vetten. Daarom kost het voor het verwerken van eiwitten dus meer energie. De energiebehoefte hangt in de grootste mate af van het rustmetabolisme met 45 tot 70%, de voedselverwerking neemt 10% van de totale energiebehoefte in beslag.

De fysieke activiteit

Maar ook de fysieke activiteit van een mens heeft invloed op de energiebehoefte. Dit heeft grote invloed en het maakt dan ook 20-50% uit van de totale energiebehoefte. Spieren hebben veel energie nodig als mensen gaan bewegen of intensief sporten. Dit is per persoon weer heel verschillend, omdat de een veel meer beweegt dan de ander. Uiteindelijk zijn er diverse manieren waarop je je eigen energiebehoefte kunt berekenen. Dit kun je laten doen door bijvoorbeeld een diëtist, maar er zijn ook mogelijkheden waarbij je het online kunt berekenen. Een veelgebruikte methode om het rustmetabolisme te berekenen is die van Harris en Benedict.

Het berekenen van de energiebehoefte

Hierbij vul je het lichaamsgewicht, de lengte en de leeftijd in. Samen met het rustmetabolisme en de PAL-waarde (Physical Activity Level) kun je de energiebehoefte berekenen. De PAL waarde is berekent voor verschillende levensstijlen. Iemand die de dag vooral zittend doorbrengt heeft een lagere PAL-waarde dan iemand die zeer sportief is, elke dag sport of tijdens het werk veel in beweging is. Hiermee kun je dus berekenen hoeveel energie iemand nodig heeft per dag.

Zo behoudt je een goede energiebalans

Uiteindelijk gaat het om een goede energiebalans. Een goede energiebalans houdt in dat je net zoveel energie verbruikt als dat je binnenkrijgt. Hoe houdt je deze goede balans? Eet gevarieerd en niet meer dan dat je nodig hebt. Mijd dus energierijke dranken waar veel suiker in zit, zoals frisdrank. Daarnaast is het belangrijk om ook voldoende te bewegen. Als je meer eet, moet je dus ook meer bewegen om je energie in balans te houden. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat het per persoon verschilt hoeveel energie hij of zij nodig heeft. Dit kun je op verschillende manieren berekenen.