Zonnebloemolie wordt gewonnen uit de zaden van de zonnebloemplant (Helianthus annuus). Het heeft een lange geschiedenis van gebruik in verschillende culturen over de hele wereld. Deze veelzijdige olie wordt gewaardeerd om zijn milde smaak en lichte textuur, waardoor het een ideale keuze is voor het koken van diverse gerechten. Maar het is niet alleen de smaak die zonnebloemolie populair maakt. Het is ook de indrukwekkende voedingswaarde die deze olie tot een waardevolle toevoeging aan je dieet maakt.
Voedingsprofiel van zonnebloemolie
Zonnebloemolie is een voedingsrijke olie die een breed scala aan essentiële voedingsstoffen bevat. Het bestaat voor 53% uit vetten, 27% uit eiwitten en 10% uit koolhydraten. Als deze zaden worden geperst levert 100 kilo zaden 45 liter olie op. Zonnebloemolie bevat per 100 gram 879 kcal en in totaal 99,5 gram vet. Ondanks het hoge vetgehalte is zonnebloemolie relatief gezond, gezien het vooral onverzadigde, gezonde vetten bevat. Van het meervoudig onverzadigd vet is het overgrote deel een omega 6-vetzuur, met name linolzuur. Meer uitleg over omega 3 en omega 6 vetzuren vind je op gezond-leven.be.
Zonnebloemolie bevat een hoog gehalte aan vitamine E, een krachtige antioxidant die het lichaam beschermt tegen schadelijke vrije radicalen en het immuunsysteem ondersteunt. Daarnaast is zonnebloemolie ook een goede bron van omega-6-vetzuren, die belangrijk zijn voor het behoud van een gezonde huid, het reguleren van ontstekingen in het lichaam en het bevorderen van een gezonde hersenfunctie. Bovendien bevat zonnebloemolie ook andere voedingsstoffen, zoals vitamine K, fosfor en magnesium, die allemaal een rol spelen in verschillende lichaamsfuncties.
Waar zit zonnebloemolie in?
In de voedingsindustrie wordt zonnebloemolie gebruikt in producten als slaolie, frituurolie, salade dressings en margarines. Daarnaast vinden we het eveneens terug in diepvriesfrieten, chips, koekjes en vleesvervangers. Los van het hoge gehalte aan linolzuur dat erin zit omdat dat het meestal gemaakt wordt van zonnebloemolie, is margarine per definitie ongezond door de (chemische) bewerking die nodig is om het zo lekker smeerbaar te maken. Boter is qua vetten een pak ongezonder, maar is een natuurlijker product. Behalve in voedingsmiddelen wordt zonnebloemolie in verzorgingsproducten en cosmetica gebruikt.
Zonnebloemolie is in principe een hoogwaardig voedingsmiddel met veel vitamine E en andere gezonde stoffen. Net als bij olijfolie is het belangrijk dat de olie koudgeperst wordt, op maximaal 30 °C, om de gezonde voedingsstoffen te behouden. Zonnebloemolie is, in tegenstelling tot olijfolie, goed bestand tegen hitte. Behalve koud over salades kun je het dus ook gebruiken om te bakken en frituren.
Gezond of niet?
Zonnebloemolie bevat veel vitamine E, weinig verzadigd vet en een hoog gehalte aan de onverzadigde vetzuren Omega 6 en 9. De vetzuren Omega 3 en Omega 6 zijn zogenaamde essentiële vetzuren, die het lichaam niet zelf naar behoefte kan aanmaken. Deze moeten dus via het voedsel binnenkomen. Zonnebloemolie werd jarenlang gepromoot omdat er onverzadigde vetzuren inzitten, maar inmiddels blijkt het verhaal toch wat ingewikkelder.
Vet of olie is, net als eiwitten en koolhydraten, onmisbaar in onze voeding. Het levert energie en is nodig om de in vet oplosbare vitamine en hormonen door het lichaam te transporteren. Daarnaast zijn olie en vet nodig voor het functioneren van de lever en het voorkomen van ontstekingen en bloedstollingen. Maar er is olie en olie, en dat geldt ook voor zonnebloemolie.
Pas op met transvetten
De zonnebloemolie die je zelf in de keuken gebruikt kun je simpelweg controleren, maar hoe zit het met de zonnebloemolie die verwerkt is in de voedingsmiddelen die je kant en klaar koopt? Koudgeperste zonnebloemolie wordt vaak verhit en verder bewerkt om het langer houdbaar en nog meer hittebestendig te maken. Het is duidelijk dat er veel voedingswaarde en vitaminen verloren gaan. Maar nog veel ongezonder is een chemisch proces genaamd hydrogenering. Dit zorgt ervoor dat de olie bij kamertemperatuur verhardt en smeerbaar wordt. Dit zijn de beruchte transvetten, waarvan al heel lang wetenschappelijk onderkend wordt dat zij ronduit schadelijk zijn voor je gezondheid. Omdat de voedingsmiddelenindustrie tot doel heeft winst te maken en niet jouw gezondheid te bevorderen, wordt deze gehydrogeneerde zonnebloemolie volop gebruikt in allerlei producten als koekjes, snacks en brood-achtige producten als crackers. Er wordt vermeld dat er zonnebloemolie in een product zit, maar niet wat voor zonnebloemolie.