We hebben veel gemengde berichten over alcohol gelezen. Aan de ene kant zijn matige hoeveelheden gekoppeld aan gezondheidsvoordelen. Aan de andere kant is het verslavend en zeer giftig als we er te veel van drinken. De waarheid is dat de gezondheidseffecten van alcohol eigenlijk vrij complex zijn. Ze variëren tussen individuen en zijn afhankelijk van de hoeveelheid die wordt geconsumeerd en het type alcoholische drank.
Dus, hoe beïnvloedt alcohol je gezondheid?
Laten we eens kijken…
Wat is alcohol en waarom drinken mensen het?
Het actieve ingrediënt in alcoholische dranken wordt ethanol genoemd. Over het algemeen aangeduid als “alcohol”, is ethanol de stof die je dronken maakt. Ethanol wordt geproduceerd door gisten wanneer ze suiker verteren in bepaalde koolhydraatrijke voedingsmiddelen, zoals druiven (wijn) of granen (bier).
Alcohol is het populairste recreatieve “medicijn” ter wereld. Het kan zeer krachtige effecten hebben op je humeur en mentale toestand. Alcohol kan zelfbewustzijn en verlegenheid verminderen, waardoor mensen gemakkelijker kunnen handelen zonder remming. Tegelijkertijd kan het beoordelingsvermogen schaden en mensen dingen laten doen waar ze spijt van krijgen.
Drank maakt meer kapot dan je lief is, drink niet te veel!
Sommige mensen drinken kleine hoeveelheden tegelijk, terwijl anderen de neiging hebben om flink te drinken. Binge drinken houdt in dat je grote hoeveelheden tegelijk drinkt om dronken te worden.
Leverproblemen
Alcohol wordt geneutraliseerd door de lever. De lever is een opmerkelijk orgaan met honderden functies in het lichaam. Een van de belangrijkste functies is om alle soorten giftige stoffen die we consumeren te neutraliseren. Om deze reden is de lever bijzonder kwetsbaar voor schade door alcoholgebruik. Leverziekten veroorzaakt door alcoholgebruik worden gezamenlijk alcoholische leverziekten genoemd. De eerste hiervan is vette lever, gekenmerkt door een verhoogd vetgehalte in de levercellen. Leververvetting ontwikkelt zich bij 90% van degenen die meer dan 16 g (ongeveer een halve ounce) alcohol per dag drinken en is meestal symptoom loos en volledig omkeerbaar.
Bij zware drinkers kunnen vreetbuien ervoor zorgen dat de lever ontstoken raakt. In de worstcasescenario’s sterven de levercellen en worden ze vervangen door littekenweefsel, wat leidt tot een ernstige aandoening die cirrose wordt genoemd.
Cirrose is onomkeerbaar en geassocieerd met veel ernstige gezondheidsproblemen. Bij vergevorderde cirrose is het krijgen van een nieuwe lever (een levertransplantatie) misschien de enige optie.
Alcohol en de hersenen
Overmatig alcoholgebruik kan tal van nadelige effecten hebben op de hersenen. Ethanol vermindert in feite de communicatie tussen hersencellen, een effect op korte termijn dat verantwoordelijk is voor veel van de symptomen van dronkenschap. Binge drinking kan zelfs leiden tot black-out, een fenomeen dat wordt gekenmerkt door geheugenverlies (amnesie) tijdens een zware drinkepisode. Deze effecten zijn slechts tijdelijk, maar chronisch alcoholmisbruik kan permanente veranderingen in de hersenen veroorzaken, wat vaak leidt tot een verminderde hersenfunctie.
De hersenen zijn in feite erg gevoelig voor schade veroorzaakt door chronisch alcoholmisbruik , wat het risico op dementie kan verhogen en hersenkrimp kan veroorzaken bij mensen van middelbare leeftijd en ouderen.
Alcohol en depressie
De relatie tussen alcoholgebruik en depressie is er, maar is complex. Hoewel alcoholgebruik en depressie het risico op elkaar gelijktijdig lijken te verhogen, kan alcoholmisbruik de sterkere oorzakelijke factor zijn. Veel mensen die lijden aan angst en depressie drinken opzettelijk om stress te verminderen en de stemming te verbeteren. Dit kan een paar uur werken, maar de algehele mentale gezondheid verslechteren en tot een vicieuze cirkel leiden. Zwaar drinken is bij sommige mensen zelfs een belangrijke oorzaak van depressie gebleken, en het alcoholmisbruik behandelen leidt tot grote verbeteringen.
Alcohol en lichaamsgewicht
Obesitas is een ernstige zorg voor de gezondheid. Alcohol is eigenlijk de op een na meest energierijke voedingsstof na vet, met ongeveer 7 calorieën per gram. Bier bevat een vergelijkbare hoeveelheid calorieën als suikerhoudende frisdranken, terwijl rode wijn tweemaal zoveel bevat.
Onderzoeken naar het verband tussen alcohol en gewicht hebben echter inconsistente resultaten opgeleverd. Het lijkt erop dat drinkgewoonten en voorkeuren een rol kunnen spelen. Matig drinken is bijvoorbeeld gekoppeld aan een verminderde gewichtstoename, terwijl zwaar drinken gekoppeld is aan een hogere gewichtstoename. Ook kan het regelmatig drinken van bier gewichtstoename veroorzake, terwijl wijnconsumptie dit kan verminderen.
Alcohol en cardiovasculaire gezondheid
Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaken in de moderne samenleving.
Het is eigenlijk een brede categorie van ziekten, waarvan de meest voorkomende hartaanvallen en beroertes zijn. De relatie tussen alcohol en hart- en vaatziekten is complex en lijkt afhankelijk te zijn van verschillende factoren.
Licht tot matig drinken houdt verband met een verminderd risico op hart- en vaatziekten, terwijl zwaar alcoholgebruik het risico verhoogt. Er zijn verschillende mogelijke redenen voor de gunstige effecten van matig drinken.
Matig alcoholgebruik kan zorgen voor:
• Verhoog HDL (het “goede”) cholesterol in de bloedbaan.
• Verlaging van de bloeddruk, een belangrijke risicofactor voor hartziekten .
• Verlaag de concentratie van fibrinogeen in het bloed, een stof die bijdraagt aan bloedstolsels.
• Verlaag het risico op diabetes, een andere belangrijke risicofactor voor hartziekten.
• Verminder stress en angst tijdelijk.
Alcohol en kanker
Kanker is een ernstige ziekte veroorzaakt door abnormale groei van cellen. Alcoholgebruik is een risicofactor voor kankers van de mond, keel, dikke darm, borst en lever. De cellen in de mond en keel zijn bijzonder kwetsbaar voor de schadelijke effecten van alcohol. Niet verwonderlijk, omdat ze direct worden blootgesteld aan het spul. Zelfs een lichte alcoholconsumptie, 1 drankje per dag, is gekoppeld aan een 20% verhoogd risico op mond- en keelkanker. Het risico neemt toe met de dagelijkse hoeveelheid die wordt geconsumeerd. Meer dan 4 drankjes per dag lijken een vijfvoudige verhoging van het risico op mond- en keelkanker te veroorzaken en ook het risico op borst-, darm- en leverkanker te vergroten.
Alcohol en risico op overlijden
Abraham Lincoln zei ooit: “Het is al lang bekend dat de problemen met alcohol niet te maken hebben met het gebruik van iets slechts, maar met het misbruik van iets goeds.” Interessant genoeg lijkt er een kern van waarheid in zijn woorden te zitten. Studies suggereren dat een lichte en matige alcoholconsumptie het risico op vroegtijdig overlijden kan verminderen, vooral in westerse samenlevingen.
Tegelijkertijd is alcoholmisbruik de derde hoofdoorzaak van vermijdbare sterfgevallen, omdat het een belangrijke oorzaak is van chronische ziekten, ongevallen, verkeersongevallen en sociale problemen.