Nederlanders eten teveel zout, en dat komt door twee dingen. Ten eerste omdat we zelf te veel zout als smaakmaker toevoegen aan bijvoorbeeld ons avondeten. Maar veel producten die we in de winkel kopen zijn in de fabriek ook al flink besprenkeld met zout. Dit kan zorgen voor een overschot aan zout in ons lichaam, maar wat zijn daar de gevolgen van? Waar komt zout eigenlijk vandaan en wat zijn belangrijke bronnen van dit mineraal? Welke andere mineralen zijn nauw verbonden met zout en wat is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van zout eigenlijk?
Wat is zout eigenlijk?
Zout is een belangrijke bron van natrium, een mineraal dat de vochtbalans in het lichaam regelt, de bloeddruk op peil houdt en de spieren en zenuwcellen goed laat werken. Het is daarom een cruciaal onderdeel voor het lichaam en een tekort zal dan ook niet goed zijn. Maar ook een overschot aan zout is geen pretje. Dit verhoogt de kans op een hoge bloeddruk, en dat kan weer leiden tot hart- en vaatziekten. Natrium uit zout is ook voor sporters een belangrijke hulp, omdat het bij overmatig zweten de vochtbalans op peil houdt door vocht vast te houden. Daarnaast helpt het ook bij herstel van de spieren.
Dit is het verschil tussen zout en natrium
Zijn zout en natrium hetzelfde? Nee, is dit niet het geval. Hoewel het vaak door elkaar wordt gebruikt is er een duidelijk verschil tussen de twee. Keukenzout bestaat namelijk niet alleen uit natrium, maar ook deels uit het mineraal chloride. De scheikundige naam van keukenzout is dan ook natriumchloride. Een gram keukenzout bestaat ook uit chloride, calcium, ijzer, kalium en magnesium. Wanneer je het hebt over natrium, dan bedoel je niet zout, maar het mineraal natrium, dat voorkomt in keukenzout. Zout is de stof die bestaat uit meerdere mineralen, waarvan natrium de grootste bron is.
In welke producten vind je zout?
Er zit eigenlijk van nature vrij weinig zout in eten. Keukenzout is dan ook de meest bekende en belangrijke bron van natrium. We voegen een gedeelte van de totale hoeveelheid zout die we binnenkrijgen dus zelf toe aan ons eten. Maar wist je dat maar liefst 80% komt van het keukenzout dat fabrikanten aan je eten toevoegen? Dit gebeurt vooral om de houdbaarheid en de smaak goed te houden. Denk maar aan pizza, sauzen als mosterd, snacks, maar ook kaas en worst. Brood bevat bijvoorbeeld veel zout maar ook vis wordt vaak gezouten.
Dit zijn de producten met de grootste concentratie
Hoewel de meest producten dus zout bevatten zijn er een aantal die er bovenuit springen als het gaat om de hoeveelheid zout. Kant- en klaar maaltijden zijn echte boosdoeners en bevatten heel veel zout. Dit is toegevoegd om de houdbaarheid te redden maar ook om de smaak te verbeteren. Soep uit zak of blik staat ook bekend om de grote hoeveelheid zout, en dit wordt vooral veroorzaakt door de bouillons, de smaakmakers. In brood en vis zit ook veel zout, maar vanwege de grote gezondheidsvoordelen die ze verder met zich meebrengen is het niet aan te raden om deze te vermijden.
De belangrijke rol van natrium
De belangrijkste bron van zout is dus natrium. Dit bekende mineraal heeft een belangrijke rol in bepaalde functies van het menselijk lichaam. Wat doet natrium voor het lichaam? Het zorgt voor de juiste vochtbalans in samenwerking met kalium, maar ook voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Ook de regulatie van de bloeddruk wordt onder andere door natrium verzorgt. Mensen hebben van nature weinig natrium nodig, en een tekort komt dan ook vrij weinig voor. Een teveel is echter een vaker voorkomend probleem, door het zout dat we zelf op eten doen of wat fabrikanten al toevoegen aan producten.
Chloride uit keukenzout
Ook chloride is een onderdeel van keukenzout. Dit mineraal is vooral gebonden aan natrium en kalium en chloride heeft dan ook invloed op de vochtbalans in het lichaam, dat vooral door de eerdergenoemde mineralen wordt geregeld. Een goede vochtbalans heeft een positief effect op de bloeddruk. De meest belangrijke bron van chloride is zout. Zout wordt door veel fabrikanten al toegevoegd aan bepaalde producten, en dit zorgt er dan ook voor dat chloride in bijna alle voedingsmiddelen te vinden is zoals brood, vlees, vleeswaren, kaas, pizza en chips. Te veel zout kan leiden tot een hoge bloeddruk.
Wat is teveel zout?
De Gezondheidsraad heeft vastgesteld dat de maximale hoeveelheid zout 6 gram per dag is. Maar meer dan 80% van de Nederlanders krijgt meer binnen dan deze aanbevolen hoeveelheid. De gemiddelde zoutinname van een volwassen persoon ligt op 8,2 gram per dag. Zo’n teveel aan zout is ongezond en kan vervelende gevolgen hebben. Een verhoogde bloeddruk is een van de meest bekende gevolgen van een zoutoverschot. Door al het zout gaat je lichaam meer vocht vasthouden, hierdoor ontstaat er druk op de bloedvaten. Dit zorgt ervoor dat je hart sneller moet werken om al het bloed rond te pompen, met als gevolg een verhoogde bloeddruk.
Gevolgen van een overschot
Behalve een hoge bloeddruk kan een te veel aan zout leiden tot andere hart- en vaatziekten. Er gaan ook organen leiden onder een overschot aan zout. Zo zullen de nieren overuren moeten draaien wanneer ze teveel zout moeten verwerken. Het overige natrium verlaat normaal gesproken namelijk via de urine het lichaam. Nieren kunnen beschadigen als ze te hard moeten werken om dit overschot weg te werken. Een ander nadeel is dat natrium bij het verlaten van het lichaam ook calcium meeneemt. Calcium is een van de meest essentiële mineralen die er zijn. We hebben het nodig voor stevige botten en nog veel meer. Maar wanneer je genoeg calcium inneemt zul je hier weinig last van hebben.
Verminder je zoutinname
Probeer dus te letten op je dagelijkse inname van zout. Want de kans is groot dat jij bij het gedeelte Nederlanders hoort die meer zout binnenkrijgt dan de bedoeling is. Let goed op je eetpatroon en probeer producten die veel zout bevatten zoveel mogelijk te vervangen. Online zijn genoeg recepten te vinden waarbij je geen zout hoeft te gebruiken. Vooral verse producten bevatten aanzienlijk minder zout.
Meer lezen op voeding-expert.nl?
Volgende artikels kunnen je misschien interesseren:
- De grenzeloze voordelen van knoflook
- Is aspartaam écht slecht?
- Het behouden van een laag cholesterol-gehalte
- Oppassen met soja-olie