Een droge huid is weliswaar geen ernstige ziekte, maar kan toch lastig zijn. De Latijnse naam voor deze kwaal is xerosis cutis of xerodermie, die wordt veroorzaakt door een tekort aan vocht in de hoornlaag van de huid. De huid kan dermate droog zijn dat er een witte waas over ligt en de huid kan gaan schilferen. Dit kan jeuk geven zonder dat er verdere huidafwijkingen in het spel zijn. Vaak is de huid van de onderbenen de plek die als eerste en ook het ergste uitdroogt.
Er zijn verschillende factoren die van invloed zijn op het vochtgehalte van de hoornlaag en dus op een droge huid. Allereerst speelt leeftijd een rol. Naarmate je ouder wordt, wordt de huid dunner en daalt het vochtgehalte. Ook zijn er erfelijke factoren en kunnen bepaalde huidziekten maken dat de huid droger wordt. Soms lopen deze toestanden in elkaar over, zodat het onderscheid tussen een gewone droge huid en andere aandoeningen als asteatotisch eczeem of ichthyosis vulgaris nauwelijks te maken is. Bij asteatotisch eczeem wordt de huid bijvoorbeeld zo droog, dat de hoornlaag barstjes gaat vertonen.
Het klimaat speelt ook nog eens een rol van belang, naarmate de luchtvochtigheid lager is droogt de huid verder uit. Je merkt dat in gebieden met een woestijnklimaat en in Nederland vooral als het vriest.
Daarnaast zijn er gemakkelijker beïnvloedbare factoren, zoals een tekort aan voedsel of te eenzijdig voedsel. Te veel en te heet douchen droogt de huid uit, net als het overvloedig gebruik van zeep en andere agressief ontvettende verzorgingsproducten. Tot slot kunnen medicijnen de huid uitdrogen, zoals wel voorkomt bij middelen om acne te bestrijden.
Vaak realiseer je het je niet, maar je huid is een belangrijk en groot orgaan. De oppervlakte is voor een volwassene bijna 2 vierkante meter en de huid weegt maar liefst zo’n 7 kilo. Het is de beschermlaag tussen jou en je omgeving en houdt schadelijke invloeden van buitenaf tegen, zoals zonlicht, schadelijke stoffen en bacteriën. Ook speelt de huid een grote rol in het op temperatuur houden van je lichaam en heeft hij een signaalfunctie ingeval van warmte, kou en pijn.
De buitenste laag van de huid is de hoornlaag, die voortdurend wordt vernieuwd en hersteld vanuit de laag daaronder, de opperhuid. In de opperhuid worden voortdurend nieuwe cellen aangemaakt, die stuk voor stuk naar buiten opschuiven. Als de huidcellen dichtbij de oppervlakte komen, veranderen zij in hoorncellen. Deze hoorncellen scheiden vetzuren uit als ceramiden en cholesterol om de boel bij elkaar te houden. Daardoor blijft de huid soepel en in staat om voldoende vocht vast te houden. Als de huid te weinig vetten bevat, kan er meer vocht uit verdampen. Het juiste evenwicht van de vochthuishouding in de huid raakt dan verstoord met als gevolg dat de huid uitdroogt.
Wat kun je doen aan een droge huid?
Zoals we gezien hebben zijn er veel verschillende factoren die de vochthuishouding van de huid beïnvloeden. Een aantal zul je als gegeven aan moeten nemen, zoals je leeftijd, erfelijke factoren en het klimaat. Maar het goede nieuws is dat er ook factoren zijn die je aan kunt pakken, zodat je huid wat minder droog wordt.
De belangrijkste is wel niet te vaak douchen en niet onnodig zeep gebruiken. Terwijl je doucht spoel je een deel van de huidvetten af en naarmate je dat vaker, langer en heter doet verwijder je meer vetten dan je huid kan aanmaken. Je oksels, hals en onderlichaam wassen kan prima aan de wastafel, waarmee je de natuurlijke vetten op andere lichaamsdelen niet onnodig verwijdert.
Wanneer het wel nodig is om te douchen, bijvoorbeeld bij warm weer of na het sporten, wen dan aan lauw water. Gebruik zeep zowel tijdens het douchen als aan de wastafel alleen daar waar het echt nodig is, zoals je oksels. Zeep heeft een ontvettende werking, dat is handig als je vieze en vette handen hebt, maar door de ontvettende werking worden ook de nuttige huidvetten afgevoerd. De soort zeep maakt natuurlijk ook veel verschil, om een droge huid te vermijden kun je het best een zachte zeep gebruiken zoals pH-neutrale zeep of babyzeep.
Lang in een te warm bad liggen lost eveneens de huidvetten op en werkt daarmee een droge huid in de hand. Doe het dus niet te vaak en als je het doet in niet te warm water. Gebruik een milde badolie om uitdroging te voorkomen.
Zo nu en dan scrubben om dode huidcellen te verwijderen is prima, maar dan wel met een zachte handschoen en niet te vaak. Vaker dan 2 keer per week is echt teveel als je een droge huid hebt, beter is maar 1 keer per week. Speciale scrub-gels en emulsie bevatten vaak zepen, dus beter is alleen water of desnoods een schepje natrium bicarbonaat.
Na het douchen stevig afdrogen met een ruwe handdoek is lekker voor de bloedsomloop, maar ook dit wrijft huidvet af, dus beter is zachtjes droogdeppen met een zachte handdoek of gewoon naturel opdrogen.
Te vaak douchen is een veel voorkomende oorzaak van een droge huid
Niet alleen handdoeken, ook katoenen beddengoed heeft een nogal absorberende werking en daar lig je iedere nacht weer urenlang tussen. Het is misschien een investering, maar zijden lakens zorgen ervoor dat de huid aanzienlijk minder uitdroogt. Je dit eventueel uitproberen met een zijden sloop en kijken wat dit doet voor je haar en de huid van je gezicht.
Over crèmetjes en lotion zijn de meningen verdeeld, maar je kunt direct na het douchen kiezen voor een goede vochtinbrengende lotion. Nog beter als deze alleen natuurlijke ingrediënten bevat. Met name lanoline, dat wordt gewonnen uit schapenwol, kan helpen om de huid te herstellen. Ook kokosolie, olijfolie of baby- of lichaamsolie op basis van natuurlijke ingrediënten kan helpen. De niet-natuurlijke lotions en crèmes beloven veel, maar doen vaak niet meer dan de huid afsluiten en verder irriteren door geurtjes en andere chemicaliën. Vaseline wordt vaak gebruikt tegen een droge huid maar voegt beslist geen vocht toe. Het doet in feite niets anders dan de huid afsluiten, waardoor er geen vocht kan verdampen. Beter kun je in de winter je huid extra beschermen tegen de koude en vaak wat drogere lucht met een natuurlijke en voedende lotion of olie.
Ook de droge en warme lucht van de centrale verwarming werkt uitdroging in de hand, dus hou de vochtigheidsgraad in de slaap- en de woonkamer op peil met een luchtbevochtiger. Vroeger hing men wel bakjes water aan de radiatoren, maar die bleken een bron van bacteriën te zijn wat dan ook weer niet echt prettig is.
In de zomer is de zon een uitdrogende factor. Als je je niet helemaal wilt bedekken met kleding en een hoedje, gebruik dan een zonnebrandcrème op basis van natuurlijke stoffen, zoals die van Annemarie Börlind of Weleda.
Huidverzorging van binnenuit.
Behalve het verzorgen van je “buitenkant”, de huid zelf, is het goed om ook de binnenkant optimaal te houden voor een goede vochtbalans. Dit betekent uiteraard voldoende water drinken.
Wat je voedingspatroon betreft, kun je om het uitdrogen van de huid te voorkomen of bestrijden speciaal aandacht besteden aan Omega 3 vetzuren en vitamine A en E.
Omega 3 vetzuren kunnen een plantaardige of dierlijke oorsprong hebben. Alfa-linoleenzuur (ALA) zit in plantaardige oliën zoals lijnzaadolie. Eicosapentaeen-zuur (EPA) en Docosahexaeen-zuur (DHA) zijn dierlijk en zitten vooral in vette vis als ansjovis, haring, makreel, sardientjes en zalm. Ook schaal- en schelpdieren bevatten deze visvetzuren.
Vitamine A zit vooral in dierlijke producten als vlees, vis en zuivel. Daarnaast kan het lichaam bètacaroteen omzetten in vitamine A. Worteltjes, donkergroene bladgroenten en sommige soorten fruit als bananen en sinaasappels bevatten bètacaroteen, waarmee je lichaam zelf aan de slag kan. Vitamine E komt vooral voor in boter en oliën.
Tot slot
Als je dit allemaal hebt toegepast en je merkt op de langere duur geen vooruitgang met je droge huid, is het misschien verstandig om langs de huisarts te gaan. Een droge huid kan namelijk ook een symptoom zijn van bepaalde ziekten, of een bijwerking van medicijnen.